تحقیق تاريخچه اسماعيليه 25 ص
دسته بندي :
دانش آموزی و دانشجویی »
دانلود تحقیق
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 27 صفحه
قسمتی از متن word (..doc) :
اسماعیلیه............................................................................................. & 1
تاريخچه اسماعيليه
تلخيص از دائرة المعارف بزرگ اسلامى، ج 8، ص 681
اسماعيليه، يكى از فرق شيعه كه در اواسط قرن 2ق/8م پديدار گشت و سپس به شاخهها و گروههايى چند منقسم شد. اسماعيليان، همچون شيعيان امامى، امامت را به نص مىدانستند، اما درباره سلسله امامان پس از امام صادق (ع) ، با ديگر پيروان آن امام دچار اختلاف گشتند. اين فرقه نام خود را از اسماعيل فرزند امام جعفر صادق (ع) گرفته است.
اسماعيليان و نخستين تشكلهاى فرقهاى: با رحلت امام صادق (ع) در 148ق/765م، پيروان آن حضرت از ميان شيعيان امامى به گروههايى منقسم شدند كه دو گروه از آنها را مىتوان به عنوان نخستين گروههاى اسماعيلى شناخت. طبق برخى روايات، امام صادق (ع) ابتدا فرزند ارشد خود اسماعيل را به جانشينى برگزيده، و نص امامت را بر او قرار داده بود، ولى طبق روايت اكثر منابع، اسماعيل چند سال قبل از پدر، وفات يافته بوده است.
يكى از دو گروه مورد بحث، مرگ اسماعيل را انكار كردند و در انتظار رجعت او به عنوان امام قائم و مهدى موعود باقى ماندند. اين گروه را اسماعيليه خالصه يا واقفه ناميدهاند .
گروه دوم از اسماعيليان نخستين، مرگ اسماعيل بن جعفر در زمان پدرش را پذيرفته بودند و پس از وفات امام صادق (ع) ، فرزند ارشد اسماعيل، محمد را به امامت شناختند. اين گروه به «مباركيه» معروف شدند.
معاصران اسماعيليان نخستين، غالبا آنان را باطنيه يا ملاحده يا قرامطه خطاب مىكردند، ولى خود اسماعيليان نخستين نهضتشان را «دعوت» يا «دعوت هاديه» مىناميدند.
اسماعيل و محمد بن اسماعيل: اطلاعات موجود درباره اسماعيل بسيار محدود است. منابع اسماعيلى مطالب مشروح و دقيقى درباره شرح حال او ذكر نمىكنند. از سوى ديگر، منابع اثنا عشرى كه به اسماعيل اشاره دارند، به علت جانبدارى از امامت حضرت موسى كاظم (ع) ، نسبت به اسماعيل، منابعى بىطرف شناخته نمىشوند.
اسماعیلیه............................................................................................. & 3
تاريخ ولادت اسماعيل نامعلوم است، ولى گفته شده كه وى حدود 25 سال از برادر ناتنيش امام موسى كاظم (ع) بزرگتر بوده است. تاريخ وفات اسماعيل نيز روشن نيست؛ مىتوان گفت كه وفات او بين سالهاى 132ـ145ق اتفاق افتاده است.
درباره محمد بن اسماعيل، هفتمين امام اسماعيليه، نيز اطلاعات چندانى در دست نيست. محمد فرزند ارشد اسماعيل بوده كه بنا بر روايات، هنگام فوت پدر 26 سال داشته است و تولد او به احتمال قوى بايد در حدود سال 120ق/738م واقع شده باشد. وى اندكى پس از 148ق/765م كه اكثر شيعيان امامى حضرت موسى كاظم (ع) را به امامت شناختند، از محل سكناى خانوادگى خود مدينه به عراق مهاجرت كرد و زندگى پنهانى خود را آغاز نمود و به همين سبب به «مكتوم» اشتهار يافت. اين مهاجرت مبدأ «دوره ستر» در تاريخ اسماعيليان نخستين است كه تا هنگام تأسيس خلافت فاطميان و ظهور امام اسماعيلى به طول انجاميده است.
سلسله امامان نزد اسماعيليان نخستين: به نظر مىرسد كه با وفات محمد بن اسماعيل، مباركيه به دو شاخه منشعب شدهاند و تنها گروه بسيار كوچكى تداوم امامت را در اخلاف محمد بن اسماعيل پذيرفتند. گروه ديگر، شامل اكثر مباركيه، مرگ محمد بن اسماعيل را انكار كردند و در انتظار رجعت وى به عنوان امام قائم و مهدى موعود باقى ماندند. اين گروه بعدها به طور اخص به نام قرامطه شهرت يافتند.
در فهرست امامان كه بعدا مورد قبول اسماعيليان فاطمى قرار گرفت، حضرت على (ع) مقام مهمترى به عنوان «اساس الامامه» يافت و در نتيجه، فهرست با نام امام حسن (ع) آغاز مىگرديد و نام اسماعيل بن جعفر نيز همواره به عنوان ششمين امام در فهرست جاى داشت. اين ترتيب براى شمارش نخستين امامان اسماعيليه، هنوز مورد قبول اسماعيليان مستعلوى است، حال آنكه اسماعيليان نزارى كه معتقد به برابرى و يكسان بودن مقام تمام امامان هستند، فهرست خود را با نام حضرت على (ع) آغاز مىكنند و سپس امام حسين (ع) را به عنوان دومين امام خود مىآورند. نزاريان نام امام حسن (ع) را در فهرست خود ذكر نمىكنند.
از تاريخ بعدى اين گروههاى اسماعيلى نخستين كه مركزشان در كوفه بود و اعضاى معدودى داشتند، تا زمانى كه اسماعيليان با برپايى نهضت واحد اندكى پس از اواسط قرن 3 ق/9م ناگهان در صحنه تاريخ اسلام ظاهر گرديدند، اطلاعات قابل ملاحظهاى در دست نيست. به نظر مىرسد كه طى اين يك قرن، رهبرانى در خفا و به استمرار براى ايجاد يك نهضت واحد و پويا در ميان گروههاى اسماعيلى نخستين فعاليت داشته
اسماعیلیه............................................................................................. & 3
اند. اين رهبران احتمالا امامان همان دستهاى بودهاند كه با مرگ محمد بن اسماعيل از مباركيه منشعب شده، و تداوم امامت را پذيرفته بودند.
كوششهاى پنهانى اين رهبران، عاقبت پس از نزديك به يك قرن در حدود سال 260ق/874م به نتيجه رسيد و از همان موقع شبكهاى از داعيان اسماعيلى ناگهان در بلاد مختلف اسلامى پديدار گشتند و فعاليت گستردهاى را براى بسط دعوت اسماعيليه آغاز كردند. در آن تاريخ دعوت اسماعيليه همچنان تحت هدايت رهبرى مركزى مستقر در سلميه قرار داشته، و هويت واقعى اين رهبران نيز هنوز به گونههاى مختلف كتمان مىشده است. براى جلب حمايت بيشترين شمار از اسماعيليان نخستين، رهبران مركزى اسماعيليه تا مدتها به نام محمد بن اسماعيل دعوت مىكردند كه اعتقاد به امامت و مهدويت وى نظريه اصلى مباركيه و مهمترين گروه منشعب از آنها بوده است. به عبارت ديگر، نظر به اينكه اكثر اسماعيليان نخستين در انتظار رجعت محمد بن اسماعيل به عنوان مهدى و گسترش حكومت عدل او بودهاند، رهبران مركزى نيز بر همين نظريه تأكيد داشته، و نهضت واحد اسماعيليه را در قرن 3ق بر اساس همين نظريه درباره امامت استوار كرده بودند.
گسترش سريع دعوت در سده 3ق/9م: بر اساس منابع، نكات اصلى دعوت اسماعيليه در قرن 3ق را مىتوان بدين شرح خلاصه كرد: در 261ق/875م، حمدان قرمط فرزند اشعث كه از اهالى سواد كوفه بوده، دعوت اسماعيليه را در نواحى اطراف كوفه و ساير نقاط جنوب عراق آغاز، و سازماندهى كرده، و داعيانى نيز براى نواحى مهم آن منطقه معين كرده است. حمدان به زودى پيروان زيادى پيدا كرد كه به قرامطه (جمع قرمطى، منسوب به قرمط) اشتهار يافتهاند. در اندك مدتى واژه قرامطه به گروههاى اسماعيلى ديگر بلاد نيز كه ارتباطى با حمدان قرمط نداشتهاند، اطلاق شد.
اندكى بعد، معتضد خليفه عباسى، سياست قاطعترى در مقابل اسماعيليان اتخاذ كرد و با سركوبى شديد شورشهاى بعدى آنان در طول سالهاى 287ـ289ق/900ـ902م از پيروزى احتمالى قيام اسماعيليه در عراق جلوگيرى كرد.
اسماعیلیه............................................................................................. & 5
دعوت در يمن كه همواره يكى از پايگاههاى مهم اسماعيليه بوده، و از ابتدا ارتباطات نزديكى با رهبران مركزى نهضت داشته است، توسط دو داعى به نامهاى ابن حوشب، معروف به منصور اليمن و على بن فضل بنيان گذارده شد كه از 270ق دعوت اسماعيليه را به طور علنى در آنجا ترويج نمودند.
دعوت به تدريج از يمن به مناطق مجاور، مانند يمامه، در شبه جزيره عربستان نيز بسط يافت . دعوت اسماعيليه در سرزمين بربرهاى شمال افريقا نيز اشاعه پيدا كرد و مقدمات تأسيس خلافت فاطميان فراهم گرديد. در حدود سال 281ق/894م دعوت اسماعيليه در منطقه بحرين در شرق عربستان آغاز گرديد و ابو سعيد جنابى از جانب حمدان به بحرين فرستاده شد تا دعوت را در آنجا سازماندهى و رهبرى كند. ابو سعيد سرانجام موفق شد كه تا 286ق/899م، قسمت اعظم بحرين را تحت نفوذ خود در آورد و دولت مستقلى را در آنجا بنيان نهد.
اندكى پس از 260 ق دعوت اسماعيليه در قسمتهايى از مركز و شمال غربى ايران، منطقهاى كه اعراب آن را جبال مىخواندند، آغاز گرديد و سپس به خراسان و ماوراء النهر نيز بسط يافت. در ناحيه رى كه مركز دعوت در جبال بوده، داعى خلف حلاج آغازگر نهضت اسماعيليه شد. پس از خلف پسرش احمد رئيس دعوت در جبال شد و سپس دستيار اصلى احمد به نام غياث از اهل كلين، به رياست دعوت در جبال رسيد.
در خراسان و نيز ماوراء النهر، پس از فعاليتهاى مقدماتى غياث، دعوت در آخرين دهه قرن 3ق رسما توسط داعى ابو عبدالله خادم افتتاح شد. داعى بعدى در خراسان و مناطق مجاور، امير حسين بن على مرو رودى بود كه خود به طبقه اشراف تعلق داشت. داعى امير حسين محمد بن احمد نسفى را به جانشينى خود برگزيد. نسفى همچنين نخستين مؤلف و فيلسوف اسماعيلى بود كه تفكر مذهبى اين فرقه را با نوعى فلسفه نو افلاطونى رايج در جهان اسلام در هم آميخت.
انديشههاى مذهبى و اصول عقايد اسماعيليان نخستين:
اسماعيليان نخستين بين ظاهر و باطن نوشتههاى مقدس و احكام شرعى تمايز قائل مىشدند و اعتقاد داشتند كه هر معناى ظاهرى و لفظى منعكس كننده يك معناى باطنى و حقيقى است. در نتيجه، در نظام مذهبى اسماعيليه، معناى ظاهرى و باطنى قرآن مجيد و شرع مقدس اسلام نيز از يكديگر كاملا متمايز بوده است. بنا بر عقيده اسماعيليان نخستين، ظاهر دين تغيير كرده ولى باطن دين تغيير ناپذير مى