تحقیق بيماري هاي گياهان زينتي 25 ص
دسته بندي :
دانش آموزی و دانشجویی »
دانلود تحقیق
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 37 صفحه
قسمتی از متن word (..doc) :
2
آشنايي با عوامل زنده بيماري زا
درس بيماريهاي گياهان زينتي درسي و چهار جلسه تشريح ميكنيم. قبل از شروع درس، ابتدا با قارچها، ويروسها، نماتودها، باكتريها و يا بطور كلي عوامل زندهاي كه موجب بيماري در گياهان زينتي ميشود آشنا ميشويد.
قارچها و باكتري ها چند هزار سال پيش براي بشر مشخص بودند و از مهم ترين عوامل پوسيدگي و فساد در سطح زمين محسوب ميشوند؛ مخصوصاً دراكوستيمهاي جنگلي يا گلخانهايي از عامل اصلي تجزيه سلولت و ليگنين محسوب ميشوند و عناصري چون نيتروژن، فسفر، پتاسيم، سولفور، آهن، كلسيم، روي، منگزيم را آزاد مي كنند.
قارچها به سرعت وارد مواد غذايي ميشوند يا اينكه بعد از مرگ در طبيعت درختان را به يك اكوسيستم معيني هدايت مي كنند و در توليد توده يوماس يا توده زنده دخالت دارند؛ بنابراين اين موجودات محصول تخريب فرآوردههاي چوبي از جمله چوب هاي استفاده شده در ريلهاي راه آهن، تيرك هاي برق، مخابرات و نيرو و همچنين الوارها و درب و پنجره ساختمانهايي كه انسان ها در آن سكونت دارند هستند.
قارچها و باكتري ها از مواد مختلف به عنوان غذا استفاده ميكنند و از اين رو قادرند به تعدادي از گياهان زينتي، گياهان جنگلي، گياهان زراعي وباغات حمله ور بشوند. حتي انسان از دست قارچها در منازل در آسايش نيست يعني اگر رطوبت يخچال بالا باشد ميوهجات در داخل آن كپك ميزنند. بنابراين انسان براي حفاظت مواد غذايي خود با روشهاي مختلفي چون شور كردن، خشك كردن، منجمد كردن، اشعه تاباندن، حرارت دادن و نيز استفاده از مواد نگهدارنده يا شيميايي بهره مي‌گيرد.
بعضي از قارچها و باكتريها، مواد سمي را توليد ميكنند و يا زهره آبههايي را توليد ميكنند كه به آنها مايكوتوكسين گفته ميشود. مثلاً افلوتوكسين به وسيله قارچ اسپويج جلگه فلوگوس و اسپويج پارازيتي چوز به وجود مي آيد.
همچنين بعضي از پلسديمها مواد غذايي چون بادام زميني، گردو، ذرت و پسته را آلوده ميكند و وقتي كه انسان اين ها را استفاده ميكند دچار بيماري هاي وحشتناكي از جمله سرطان ميشود. بعضي از قاچها مثل كلبس سب پورپورياها، آسكار پودهاي سمي را توليد ميكند و وقتي انسان از آردي مصرف كند كه حاوي اين ماده سمي باشد سيستم عصبي او را بهم مي زند يا اينكه در زنان موجب سقط جنين مي شود.
قارچها و باكتريها، انواع و اقسام بيماري هاي تياسان زينتي از جمله سفيدك دروغي، پودري، سياهك، پوسيدگي و لكه برگيها را به وجود ميآورند. حتي مي توانند بيماريهاي پوستي مثل مي پوز را در انسان بوجود بياورند.
قارچ ها و باكتريها تركيبات مهم دارويي دارند و مشهورترين تركيبات ضد باكتريائي در تاريخ ديده شده كه از پلامين از پنسليوم استخراج شده است.
مقدمه و تاريخچه بيماريها
زندگي بشر به وجود و سلامتي گياهان زنده وابسته است كه نقش بسيار مهمي در زيباسازي مكان ها ايفا ميكنند. توجه انسان ها به اين گياهان زيبا به زمان سومريها و مصري ها بر ميگردد قدمتي حدود 3500 سال پيش دارد.
اهميت بيماري هاي گياهي غالباً ناشي از خساراتي است كه با بروز اپيدمي يا خسارت معمولي به گياهان زينتي و محصولات آنها وارد مي كنند اما خسارت معمولي بيماريها در گياهان بيشتر و با اهميت تر از خسارت اپيدمي آنهاست. واين خسارت در كشورهاي پيشرفته به چند درصد كل محصول برآورد شده است اما در كشورهاي غير پيشرفته به چندين درصد كل محصول بالغ مي
3
شود. در آمريكا طبق آماري كه وجود دارد خسارت ساليانه بيماري ها قبل از تورم سال هاي اخير به سه ميليارد دلار برآورد شده است. در ايران از ميزان خسارت بيماري هاي گياهان زينتي اطلاع دقيقي در دست نيست هر چند خسارت ناشي از بيماری ها در ايران مي توانيم حدود 15تا20درصد كل محصول تخمين بزنيم.
گياهان زينتي بخش بسيار كوچكي در بين گياهان را تشكيل ميدهند كه گاهي اوقات حدود 10 تا 50 درصد خسارت وارد مي كنند. دو بيماري گياهي از زمان هاي بسياري مورد شناسايي انسان قرار گرفتند. حتي در زمان هاي قديم عقايد خرافي درمورد بسياري از پديدههاي طبيعي از جمله بيماري هاي گياهي در اجتماع حاكم بوده است كه آنها را اثر خشم خدايان براي مجازات كشاورزان ميپنداشتند. حتي گاهي اوقات براي اين بيماري ها خداياني را خلق ميكردند به عنوان مثال روپليس رب گندم بود كه همه ساله در فصل بهار به خاطر فعاليت خشم او مراسم مذهبي توام با قرباني بر پا ميگرديد. در قرن هفدهم فرضيه توليد خود به خودي پا بر جا بود تا اينكه از دانشمندان از جمله نشليونسبت به آن شك و ترديد كرد و به طور كلي توانست درسال1927 اسپور قارچ ها را مورد مطالعه قرار بدهد. در نيمه اول قرن نوزدهم يعني سال 1845 بيماري خطرناكي به نام بيماري بادزدگي سيب زميني در اروپا اتفاق افتاد كه سبب قحطي شد و به طور كلي جمعيت 8 ميليوني كشور ايرلند به علت قحطي و مهاجرت 2 ميليون كاهش پيدا كرد.
اولين نماتودپارازيت گياهي در سال 1743 توسط نيدهام از خوشه گندم جداسازي شد و در سال 1886 مايل براولين بيماري موزائيك توتون را كشف كرد. اما با توجه به اين كه در طبيعت دهها هزار بيماري وجود دارد و سلامتي گياهان را تهديد مي كند به طور متوسط هر گياه ممكن است به صدها بيماري مبتلا شود هر پاتوژن يا بيمارگر مي تواند 1 تا 100 گياه را مبتلا بكند. بنابراين به منظور سهولت مطالعه، هميشه دانشمندان به طريقهاي مختلفي بيماري ها را طبقه بندي ميكنند. اولين و متداولترين طبقهبندي از روي علائم آلودگي مثل پوسيدگي، لكهبري، پژمردگي و لكهزايي است.
طبقه بندي دوم بيماري هاي گياهي، از روي عضو گياه مثل بيماري هاي ريشه، ميوه و شاخ و برگ است.
طبقه بندي سوم از روي نوع گياه مورد حمله مثل بيماري هاي درختان ميوه، نباتات زراعي و درختان جنگلي است.
طبقه بندي چهارم از روي عوامل بيماري زا است كه متداول ترين روش بوده و بر مبناي اين دو گروه بزرگ بيماري وجود دارند:
1- بيماري هاي مسري يا عفوني كه دراثر عوامل بيماريزاي زنده به وجود مي آيند.
2- بيماري هاي غير مسري كه در اثر عوامل بيماريزاي غير زنده است.
تعاريف و اصطلاحات بيماري شناسي گياهي
پاتولوژي گياهي يا بيماري شناسي گياهي
پاتولوژي گياهي به علم مطالعه بيماري هاي گياهي اطلاق ميشود كه عوامل بيماري زا، چگونگي ايجاد بيماري و فعل و انفعالات، ارتباط بين گياه ميزبان و عوامل بيماري، عوامل توليدكننده بيماري و بالاخره روشهاي مبارزه با آنها را بررسي ميكند.
بيماري گياهي يا پلن تي زيس:
تعريف بيماري از نظر افراد به صورت هاي مختلفي بيان ميشود؛ از نظر يك كشاورز بيماري با كم شدن محصول گياهان و در آمد او بيان ميگردد. ولي از يك پزشك بيماري با علل و عوامل آن سنجيده و بررسي ميشود. بنابراين هرگونه پروسه غير عادي در گياه كه در اثر تحريك مداوم به وجود بيايد و منجر به تغييرات در فعاليت متابوليكي و ظهور علايم بيماري در گياه بشود آن را گياه بيمار مي
4
نامند. اين تعريف مثل بسياري از تعاريف بيولوژيكي خالي از اشكال نخواهد بود، مثلا ً اگر گل لاله مبتلا به ويروس باشد و دچار تغيير و شكستگي گل برگ ها بشود، اين ممكن است از ديدگاه بيمار شناس يك بيماري محسوب شود ولي از ديدگاه باغبان بيماري تلقي نشود و محصولش را به قيمت بالا بفروشد. بنابراين مفهوم بيماري در اين گونه موارد براي افراد مختلف متفاوت خواهد بود.
پاتوژن :
عوامل بيماريزا در گياهان را پاتوژن ميگويند كه در دو گروه پاتوژن زنده و پاتوژن غير زنده تقسيم بندي ميكنند.
پاتوژن زنده از قارچها و ويروس، باكتري، ميكروپلاسم، ويروئيد، پروتوزوا و گياهان آلي گلدار تشكيل شده است.
پاتوژنهاي غير زنده سبب بيماري هاي غير مسري در گياهان ميشوند و شامل كمبود عناصر غذايي، سرما، گرماي زياد، كمي يا زيادي رطوبت، كمبود اكسيژن، مسموميت ناشي از عناصر غذايي و حشره كش ها و قارچ كش ها و عدم رعايت اصول زراعي و نامناسب بودن اسيد يته خاك ميباشند. مطالعه علل توليد كننده بيماري و رابطه آن با ميزبان اصطلاحاً اتيولوژي گفته مي شود.
عوامل بيماري زا:
براي ايجاد يك بيماري بايد چند عامل تعيين كننده بيماري مانند پاتوژن، شرايط محيطي مساعد براي رشد پاتوژن، ميزبان حساس و ناقل وجود داشته باشند كه اثر متقابل بر روي همديگر دارند و عوامل بيماري زا ناميده مي شوند، مثلاً قارچ فايتفترا ايفن تنس در شرايط مساعد بر روي گياه حساس ايجاد بيماري مي كند.
اصطلاح ديگر در بيماري شناسي پارازيتسيم است. پارازيت يا انگل به موجودي گفته مي شود كه حداقل يك قسمت از سيكل زندگي خودش را در داخل يا روي گياه و موجود زنده ديگر سپري ميكند و قسمتي از مواد غذايي مورد نياز خودش را از آن كسب ميكند كه به اين موجود زنده ميزبان اطلاق ميگردد و اين رابطه پارازيت و ميزبان كه غالباً به ضرر ميزبان است پارازيتيسم ناميده ميشود.
بعضي از پاتوژنها نظير ويروسها و نماتودها تعدادي از قارچها مانند قارچ سفيدك يا سفيدك پودري براي تغذيه و تكميل سيكل زندگي خود وابستگي كامل به سلول زنده ميزبان دارند و در محيط هاي غير غذايي نمي توا نند رشد بكنند كه به آنها پاتوژنهاي اجباري گفته ميشود.
در مقابل پاتوژنهاي اجباري، با كتريها، هيپو پلاسمها و بسياري از قارچها قادر هستند كه هم از سلول زنده و هم در محيط غير زنده رشد بكنند بنابراين به اين گونه پاتوژنهاي غير اجباري گفته مي شود.
دوره بيماري گياهي
انگل هاي غير اجباري به دو دسته تقسيم مي شوند:
1. انگل هايي كه بيشتر زندگي سافروفسيتي دارند و تحت شرايطي ميتوانند به صورت پارازيت در بيايند اصطلاحاً انگل هاي اختياري ناميده مي شود.
2. گروه ديگر انگل هايي كه به طور معمول پارازيت هستند و تحت شرايطي ميتوانند به صورت سافروفيت در بيايند كه به آنها سافروفيتهاي اجباري اطلاق مي شود.
پارازيتهاي غيراجباري پس از حمله به بافت گياهي نخست با ترشح آنزيم مخصوص سلول هاي ميزبان را ميكشد سپس پروتوپلازم آن را تجزيه و مورد تغذيه قرار ميدهد. در حالي كه پارازيت هاي اجباري پس از حمله به بافت ميزبان نه تنها سلولي را نميكشد بلكه با آنها ارتباط برقرار مي
4
كنند و از مواد ساخته شده آن استفاده ميكنند و بدين سان سلول هاي ميزبان پس از تهي شدن مواد غذايي از بين ميروند و نهايتاً پس از مرگ كامل گياه پارازيت اجباري نيز مي ميرد. پس ميزبان هاي پارازيت هاي اجباري، محدود و از ميزبانهاي انگلهاي غير اجباري هستند.
مراحلي كه در توسعه يك بيماري رخ مي دهد اصطلاحاً دوره بيماري ميگويند كه اين مراحل عبارتند از: 1ـ تلقيح 2ـ رخنه 3ـ آلودگي ها 4ـ گسترش بيماري در گياه 5ـ توليد مثل 6ـ انتشار انگل 7ـ زمستان گذراني.
تلقيح:
عبارتست از تماس عامل بيماريزا با گياه. عامل بيماري زا را مايع تلقيح يا آنيوكلوم مينامند. مايع تلقيح در باكتريها، ويرويتها و مايكروپلازمها است كه از تماس بدن آنها تشكيل ميشوند.
در قارچ ها مايع تلقيح ممكن است قطعهاي از هيف، اسپور يا اسكلوروت باشد. مايع تلقيح در نماتودها، تخم بوده و در گياهان گلدار انگل مايع تلقيح بذر آنهاست.
مراحل چرخه زندگي رخنه يعني چه؟
ورود عامل بيماريزا مستقيم يا از طريق مناقد طبيعي و زخمها به داخل ميزبان است. قارچ ها ونماتودها ميتوانند به داخل گياه نفوذ بكنند و معمولاً در محل تماس قارچ با سطح گياه كمي برآمدگي يا تورم يا آپوسوريوم به وجود ميآيد در محل آپوسوريوم يك هيف ظريفي به نام ميخ رخنه خارج ميشود كه وارد گياه ميزبان شده و پس از متورم شدن اشكال مختلفي پيدا ميكند كه به آنها هوستوريوم گفته ميشود.
بعضي از قارچ ها مثل عامل بيماري لكه سياه فقط بداخل كتي كل رخنه كرده و فعاليت ميكند. گياهان گلدار انگل نيز آپوسوريوم وميخ رخنه را توليد ميكنند، اما تمام باكتريها و بسياري از قارچها از طريق روزنههاي هوايي و آبي، عدسك ها و زخمها وارد گياه ميشوند. ويروس ها و بعضي از پاتوژنهاي ديگر ميتوانند از طريق نيش حشرات به داخل بافت ميزبان وارد بشوند.
سومين مرحله در چرخه آلودگي است كه پاتوژن در داخل ميزبان با سلول هاي حساس ارتباط برقرار ميكند و غذاي خودش را از آنها جذب ميكند و گياه در اين مرحله مكانيزم دفاعي مختلفي را از خود نشان ميدهد.
در بيشترين گياهان بين مرحله تلقيح و آلودگي و ظهور علائم چند روز و حتي چند هفته به طول ميانجامد.
مدت زمان بين تلقيح تا ظهور علائم بيماري دوره نهفتگي يا كومون مينامند.
در مرحله گسترش بيماري در گياه، عوامل بيماري زا به روش های مختلف و به درجات متفاوت دربافت ميزبان پخش ميگردند. گسترش بعضي از ويروس ها، و پروتيتها و سفيدك هاي دروغي و سياهك ها در گياه حالت عمومي و علائم بيماري حالت موضعي پيدا ميكند.
بعضي از قارچها مانند عامل بيماري لكه سياه فقط در زير كوتيكل حركت كرده و در آنجا ختم ميشود اما سفيدك هاي سطحي در سطح گياه ميزبان گسترش پيدا ميكنند و موستوريوم را به داخل سلول هاي اپيدم ميفرستند و غالب قارچ ها در تمامي اعضاي گياه گسترش پيدا ميكنند و در داخل سلول يا بين آن استقرار مييابد اما باكتري ها در بين سلول ها فعاليت نموده و با ترشح آنزيم هاي مختلف ديواره سلولي را ازبين برده و به داخل سلول ميزبان حركت ميكنند.
مرحله بعدي كه در دوره بيماري پيش ميآيد توليد مثل است كه نحوه آن در پاتوژنهاي متفاوت، مختلف است مثلاً باكتري ها به طريقه تقسيم دو تايي سلول و ندرتاً از طريق جنسي تكثير پيدا مي